қазіргі заманғы әскери қақтығыстардың сипаты, негізгі белгілері

Қазіргі заманғы әскери қақтығыстардың сипаты олардың әскери-саяси мақсатымен, қолданылатын қару түрлерімен, ауқымымен айқындалады.

Әскери қақтығыстардың негізгі белгілері: – таралу кеңістігінің үнемі ұлғайып отыруы, ұтқырлық, әскери іс-қимылдың түйісусіз және дәстүрлі емес нысандары мен тәсілдерін пайдалану, алыс қашықтықтан алдын ала ату арқылы жою және электрондық жаныштау, майдан мен тыл арасындағы айырмашылықтардың азаюы; – соғысқа жүйесіз, кейде тіпті заңсыз қарулы құрылымдардың қатысуы; – қару-жарақ пен әскери техниканың қазіргі заманғы жоғары тиімді жүйелерінің қолданылуы; – жанама стратегиялық іс-қимылдардың кеңінен қолданылуы (саяси және психологиялық қысым көрсету, экономикалық санкциялар, ақпараттық күрес, көлік коммуникацияларын шектеу, күш көрсету және т. б.); – мемлекеттік және әскери басқару жүйесіне іріткі салу; – әскерлер мен қаруды басқару жүйелерін қатардан шығару; – негізінен энергетика кәсіпорындарын, қауіпті өндірістерді, коммуникацияларды, инфрақұрылым мен тіршілікті қамтамасыз ету объектілерін жою. Қазақстан Республикасы тартылуы мүмкін әскери қақтығыстың үш түрі болжанып отыр: Қарқындылығы жоғары қақтығыс — әскери және экономикалық жағынан қуатты мемлекеттердің (мемлекеттер одағының) қатысуымен болатын әскери қақтығыс. Ядролық мемлекеттер араласқан қақтығыста ядролық қару қолданылу қатері үнемі сақталады. Оның ядролық соғысқа ұласуы, тіпті шектеулі ядролық соққылар берілсе де, сансыз адам құрбандықтарына, экономикалық және мәдени орталықтардың күйреуіне, орасан зор аумақтың ластануына ұшыратуы мүмкін. Мұның өзі аймақтағы елдердің көпшілігінде экологиялық апатқа ұрындырады. Қарқындылығы орташа қақтығыстағы соғыс қимылдары тайталасушы тараптардың шектеулі күштер мен құралдарды қолдануымен, дәлдігі жоғары қару, радиоэлектрондық күрес құралдары мен басқа да қазіргі заманғы қару-жарақ түрлері және әскери техника белсенді түрде қолданылатын аумағы шектеулі ұрыс қимылдарымен тартысушы мемлекеттердің аумағында жүргізілуімен және олардың күллі аумағында әскерлерге, тыл экономика және коммуникация объектілеріне зардабын тигізуімен сипатталады. Қарқындылығы төмен қақтығыс — әр алуан қайшылықтарды, соғыс жағдайына көшпей-ақ, қарулы күрес құралдарымен шешу әрекеттері салдарынан туындаған қарулы қақтығыс. Әдетте, мұндай қақтығыстар шекара іргесіндегі қарулы қақтығыстардың, сырттан қарулы құрылымдар мен топтардың енуінің, ел ішінде заңсыз қарулы құрылымдардың пайда болуының, терроршыл ұйымдар іс-әрекетінің салдарынан туындайды. Қарқындылығы төмен қақтығыс – тайталасушы тараптардың әр текті күштер мен құралдарды (шектеулі әскер контингенттерін, жүйесіз және басқа да құрылымдарды) қолдануымен, диверсиялық және террорлық іс-қимылдар жүргізуімен, қазіргі заманғы қару-жарақ пен әскери техника түрлерін кеңінен пайдалануға әзірлігімен сипатталады. Мұндай қақтығыстар, әдетте, шапшаң, шектеулі сипатта болады. Қазіргі жағдайда мұндай сипаттағы қақтығыстардың туындауы неғұрлым ықтимал болып табылады.